De onderzoekers maakten gebruik van gegevens verzameld tussen 1984 en 1997 onder 33.908 Noorse mannen en vrouwen van alle leeftijden [1]. Bij hen werd gemeten hoe vaak ze aan lichaamsbeweging deden en of ze daarnaast last hadden van de symptomen van angst en depressie. De gegevens zijn afkomstig van de HUNT-studie, een zeer groot gezondheidsonderzoek dat is uitgevoerd binnen de regio Nord-Trøndelag in Noorwegen.
Aan het begin van het onderzoek waren alle deelnemers gezond. De deelnemers werd voor aanvang gevraagd hoe vaak en hoe intensief ze aan lichaamsbeweging deden. Bij de follow-ups werd gevraagd een vragenlijst in te vullen (Hospital Anxiety and Depression Scale). Aan de hand daarvan werd bekeken hoe vaak de deelnemers symptomen van angst of depressie ervaarden.
Er werd gecontroleerd op de invloed van verstorende variabelen, waaronder socio-economische factoren, BMI, lichamelijke aandoeningen en genotsmiddelengebruik. Desondanks bleek er een significant verband te bestaan tussen lichaamsbeweging enerzijds en geestelijk welzijn anderzijds. De onderzoekers concluderen daaruit dat lichaamsbeweging in belangrijke mate bijdraagt aan een goede geestelijke gezondheid.
Bij depressie bleek het effect overigens erg sterk. Deelnemers die voorafgaande aan het onderzoek hadden ingevuld dat ze niet aan lichaamsbeweging deden, bleken een 44 procent grotere kans te hebben op de ontwikkeling van depressie ten opzichte van deelnemers die één tot twee uur bewogen. Aangenomen dat hier sprake is van een oorzaak-gevolgrelatie, had 12 procent van depressies voorkomen kunnen worden door minimaal één uur per week te bewegen, stellen de onderzoekers. De intensiteit bleek daarbij niet van belang.
Bij symptomen van angst werd eenzelfde effect echter niet waargenomen. Noch de frequentie, noch de intensiteit van lichaamsbeweging had een significant effect.
De onderzoekers noemen twee mogelijke redenen waarom lichaamsbeweging gunstig is bij depressie: het is allereerst belangrijk voor een goede lichamelijke gezondheid, wat een gunstig effect zou kunnen hebben op de psyche (via bijvoorbeeld het immuunsysteem en een betere motiliteit van de darm).
Ook verwachten ze dat het sociale aspect van lichaamsbeweging een rol speelt. Eerder onderzoek onder 7000 Nederlandse studenten suggereerde al dat psychosociale factoren zoals zelfbeeld en sociale interactie in ieder geval deels bijdragen aan het gunstige effect op het geestelijk welzijn bij deze doelgroep [2].
Twee tot vier uur lichaamsbeweging per week lijkt optimaal te zijn voor een betere geestelijke gezondheid, blijkt uit eerder onderzoek onder 7600 volwassenen [3]. Vanaf ongeveer vier uur per week nam dit effect af. Vanaf 7,5 uur per week was er zelfs sprake van een sterke stijging van depressie en angst.
De onderzoekers vonden er geen verklaring voor en benadrukken dat het hier om een associatie gaat, niet per se een oorzaak-gevolgrelatie. Maar als we ons mogen baseren op de HUNT-studie, is dagelijks een uur of meer sporten ook niet nodig om depressie tegen te gaan.
“Onze resultaten laten duidelijk zien dat zelfs een kleine verandering in lifestyle al een gunstig effect kan hebben op het geestelijk welzijn.” [4]